วัยเตาะแตะช่วงอายุ 1-3 ปี ถือเป็นช่วงที่สำคัญที่สุดช่วงหนึ่งของพัฒนาการเด็ก เพราะเป็นวัยที่สมองกำลังพัฒนาอย่างรวดเร็ว ร่างกายก็เริ่มเติบโตแข็งแรงขึ้น มีพฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา รวมถึงเริ่มเข้าสังคมกับคนรอบข้างมากขึ้น ซึ่งทั้งหมดนี้ ล้วนต้องอาศัย “การนอนหลับที่เพียงพอและมีคุณภาพ” เข้ามาเป็นแรงสนับสนุนสำคัญ
คำถามที่พ่อแม่มักสงสัยกันอยู่เสมอคือ เด็กวัย 1-3 ขวบควรนอนวันละกี่ชั่วโมงถึงจะเพียงพอ? แล้วการนอนไม่พอส่งผลอะไรบ้าง? บทความนี้มีคำตอบ พร้อมแนะแนวทางสร้างสุขนิสัยการนอนที่ดีให้กับลูกน้อยในวัยนี้อย่างเข้าใจและเป็นธรรมชาติที่สุด
จำนวนชั่วโมงที่เหมาะสมสำหรับเด็กวัย 1-3 ปี
เด็กในช่วงอายุ 1-2 ปี ควรนอนหลับรวมทั้งหมดประมาณ 11-14 ชั่วโมงต่อวัน ส่วนเด็กอายุ 3 ปี ยังอยู่ในช่วงที่สมองและร่างกายต้องการพักผ่อน จึงควรนอนวันละ 10-13 ชั่วโมงต่อวัน ซึ่งเวลานอนที่เหมาะสมนี้รวมถึงการนอนกลางวันด้วย
แม้แต่การงีบหลับในช่วงกลางวันก็มีผลโดยตรงต่อการเจริญเติบโตของสมองในเด็กวัยนี้ เพราะเป็นช่วงที่ร่างกายหลั่งโกรทฮอร์โมน (Growth Hormone) ออกมาอย่างเต็มที่ ซึ่งช่วยเรื่องการเจริญเติบโตของกล้ามเนื้อ กระดูก และการพัฒนาทางสมอง
นอนไม่พอ เด็กจะเจอผลเสียอย่างไรบ้าง
หากเด็กวัย 1-3 ปีได้นอนน้อยกว่าความต้องการของร่างกาย จะส่งผลกระทบต่อหลายด้านโดยตรง ไม่ว่าจะเป็น
- พฤติกรรมก้าวร้าว หงุดหงิดง่าย ขาดสมาธิ
- ระบบภูมิคุ้มกันทำงานลดลง เจ็บป่วยง่าย
- สมองพัฒนาช้ากว่าปกติ มีผลต่อทักษะการเรียนรู้และจดจำ
- ร่างกายอ่อนเพลีย ง่วงซึม ไม่สดใส
การปล่อยให้ลูกน้อยเคยชินกับการนอนหลับที่ไม่พอในแต่ละวัน จะส่งผลระยะยาวไปถึงวัยเรียน ซึ่งอาจทำให้เด็กมีปัญหาเรื่องสมาธิสั้นและไม่สามารถควบคุมอารมณ์ได้อย่างเหมาะสม
เคล็ดลับช่วยให้เด็กวัยนี้นอนหลับได้ดีขึ้น
เพื่อให้เด็กนอนหลับได้เพียงพอและมีคุณภาพ พ่อแม่สามารถสร้างสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมและส่งเสริมพฤติกรรมการนอนที่ดีดังนี้
- กำหนดเวลานอนให้สม่ำเสมอทั้งกลางวันและกลางคืน
- ปรับแสงและเสียงภายในห้องนอนให้สงบและผ่อนคลาย
- หลีกเลี่ยงการดูจอหรือใช้อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ก่อนนอน
- อ่านนิทานหรือเปิดเพลงกล่อมนอนเบา ๆ เพื่อช่วยให้ลูกหลับได้ไวขึ้น
- ไม่ให้กินอาหารหนักก่อนนอนอย่างน้อย 1-2 ชั่วโมง
- หลีกเลี่ยงกิจกรรมที่กระตุ้นความตื่นเต้น เช่น การเล่นแรง ๆ ใกล้เวลานอน
เด็กบางคนอาจมีช่วงเวลาปรับตัวในช่วงเปลี่ยนพฤติกรรม หากในช่วงแรกยังนอนไม่เป็นเวลา พ่อแม่ไม่ควรกดดันหรือบังคับจนทำให้เด็กรู้สึกต่อต้าน ควรใช้วิธีค่อยเป็นค่อยไปแบบเข้าใจธรรมชาติของเด็กวัยนี้
สรุป ชั่วโมงการนอนของเด็ก 1-3 ขวบมีผลต่อพัฒนาการมากกว่าที่คิด
การนอนหลับของเด็กวัย 1-3 ปีไม่ใช่แค่การพักผ่อนธรรมดา แต่เป็นช่วงเวลาทองของการเติบโต ทั้งร่างกาย สมอง และอารมณ์ ถ้าเด็กได้พักผ่อนเพียงพอ สมองจะพร้อมเรียนรู้ ร่างกายจะแข็งแรง และมีพฤติกรรมอารมณ์ที่สมดุลมากขึ้น ดังนั้นหากต้องการให้ลูกน้อยเติบโตอย่างสมวัย การให้ความสำคัญกับจำนวนชั่วโมงการนอนคือจุดเริ่มต้นที่ดีและควรทำให้เป็นนิสัยตั้งแต่เล็ก หากพ่อแม่สามารถปรับสภาพแวดล้อมและกำหนดกิจวัตรก่อนนอนได้อย่างเหมาะสม เด็กก็จะสามารถนอนหลับได้ดีขึ้นอย่างเป็นธรรมชาติ และมีพัฒนาการที่สมบูรณ์ในทุกด้านได้อย่างแน่นอน